CILGALAR

CILGALAR Anadolu Bozkırından Bir Yaşamöyküsü SÜLEYMAN KILIÇ   Günümüzden yaklaşık 2000 yıl önce yaşamış, Yunan Filozof Epictetus; “İnsanın anavatanı çocukluğudur.” der. Süleyman KILIÇ; “heybesinde biriktirdiklerinden” yazdığını belirttiği CILGALAR kitabıyla, çocukluğuma, anavatanıma götürdü beni.   Aynı yörenin çocuklarıyız. Akran sayılırız. Benzer yaşantılardan, iki ya da üç yıl arayla geçmiş nesilleriz. Kitabı okurken, hemen her sayfadaki anlatımlarla, Sülayman’ın kitabındaki ifadesiyle yazarsam; “essahtan” çocukluğuma, anavatanıma gittim. Yer yer duygulandım, yer yer içlendim, gözlerim yaşardı, genzim sızladı, güldüm, heyecanlandım. Kitabı okumaya başladım ve bitirinceye kadar, bir sonraki aşamada ne anlatılacak diye meraklandım.   Kitabın içeriğine dair birkaç cümle yazmayı isterim.   Bölge insanının (Arguvan Aleviliği”nin) inançlarıyla ilgili yaşantılarının anlatımı; bu coğrafya insanının genel özelliklerini ve hayata bakışını yansıtacak açıklıkta ve olduğu gibi vurgulanmış.   Üretim ilişkilerinin ve ekonomik faaliyetlerin, ağırlıklı bir biçimde toprağa dayalı ve kısmi olarak da hayvancılıkla desteklendiği, bütün bu süreçlerin somut toplumsal değişime katkılarının neler olduğunun örnek yaşantılarla anlatılması, yörenin sosyolojik yapısıyla ilgili anlamlı bilgiler olarak kayıtlanmış.   Yöre insanının; üretim ilişkilerinin zorunluluğu sonucu da olsa, doğayla ilişkilerinde; doğaya, doğadaki diğer canlılara bakışı konusundaki duyarlılığının vurgulanması, günümüz çevre – doğa koruma örgütlerinin temellerine dair anlamlı yaşanmışlıklar içermekte.   Köy hayatının nizamı, kendine özgü adalet sağlama düzeneği ve adil olmanın, hayatın olmazsa olmazı olarak benimsenmiş olduğunun yaşantılarla anlatılması, adalet anlayışının, bu kültürün temel değerleri olduğunun işareti.   Okul hayatıyla ilgili anlatımlar; eğitim sisteminin işleyişine dair önemli anekdotlardan oluşmakta ve sistemin acımasızlığına dair örnek yaşantıları sergilemekte. Eğitim sisteminin işleyişinde; bir kısım öğretmenlerin bireysel çabalarıyla yürütülen faaliyetlerle çocukların geleceğinde etkili olduklarının örnekleri verilmekte. Yöre insanının eğitime verdiği değerin vurgulanmasının yanı sıra, kız çocuklarının aleyhine bir anlayışın Arguvan Alevi toplumunda da hayat bulduğunun kayda alınmış olması çok kıymetli.   Arguvan Alevi toplumunda kadın; tarlada, bahçede, ev işinde, sosyal faaliyetlerde, cemlerde, hayatın her alanında erkeklerle yan yana durmaktadır ve her konuda eş düzeyde söz hakkına sahiptir. Ancak, kız çocuklarının eğitiminde, kız çocuklarının aleyhine bir durum söz konusudur. Bu konuda, yöredeki egemen anlayışın, ataerkil düşüncenin etkisiyle olsa gerek, bu topraklarda da, öteden beri süregelen bir yaşam biçimi olduğunun belirtilmesi, önemli bir tespit.   Köyden kente göçün temelinde yatan ana gerekçenin; ekonomik etkenler ve bununla koşut biçimde, çocukların eğitimi, özellikle erkek çocukların eğitimi olduğunun vurgulanması da yöre insanının eğitimden beklentilerinin yüksek düzeyde olduğunun göstergesi. Aynı zamanda sürecin, gecekondulaşmayla birlikte ele alınması, akrabalar arası dayanışmanın, imecenin, güven unsurunun, yardımlaşmanın anlam ve önemine göndermeler yapan anlatımları etkileyici.     Köy yaşantısından gelen insanların, gecekondu yaşantısıyla şehirleşmeye çalıştıkları dönemde; mahalle kültürü, çocuklar arası dayanışma, gençlik dönemi serüvenleri, sokak kültürünün insan hayatını biçimlendirmedeki yeri, siyasal olaylarla gençliğin buluşmasının örneklendirilmelerini oldukça önemli kayıtlar olarak değerlendirdim.   Süleyman KILIÇ, çok erken yaşta kaybettiğim, kitapta ismi de zikredilen, Arguvan ve Köyleri Eğitim Kültür Vakfı kurucu üyelerinden kardeşim Vahap PEKŞEN’in yol arkadaşı. Kardeşimi sonsuzluğa uğurladığımızda, arkasından bir şeyler söylemesini istediğimde, Süleyman; kendisine ve arkadaşlıklarına yaraşır sözleriyle de kalbimizde yer etmiş birisi.   Emeklerine sağlık. Yüreğine sağlık. Aydınlık aklına sağlık. Enerjin eksilmesin… 15 Ocak 2022 Ali Ekber Pekşen Bodrum - Muğla